بازگشت ارز به کانال ۳۴۰۰
دنیای اقتصاد: دلار که هفته گذشته ۶۰ تومان کاهش قیمت را تجربه کرده بود، در نخستین روز هفته جدید با ۱۵ تومان کاهش به کانال ۳۴۰۰ تومان بازگشت. شاخص بازار ارز روز شنبه برای اولین بار پس از ۱۸ روز از کانال ۳۵۰۰ تومان به زیر کشیده شد تا روزهای آینده هفته از اهمیت بیشتری برخوردار شود. روز گذشته در کنار عواملی مانند «عرضه ارز توسط بانک‌ها»، «تعطیلات ژانویه»، «روند کاهشی قیمت» و «یکسان شدن نرخ فروش آتی دلار با نرخ فروش نقدی»، شایعه «توافق مقدماتی هسته‌ای ایران با آمریکا» هم به عوامل بازار افزوده شد.
گروه بازار پول: شاخص بازار ارز هفته جدید را با افت قیمت آغاز کرد تا با ثبت قیمت ۳۴۹۵ تومان، پای دلار دوباره به کانال ۳۴۰۰ تومان باز شده باشد. به این ترتیب روز شنبه روز بازگشت دلار به کانال پایین‌تر پس از ۱۸ روز بود. گروهی از فعالان بازار ارز «اعلام خبر توافق مقدماتی هسته‌ای ایران با آمریکا»، «عرضه ارز برخی از صرافی‌های بانک‌ها»، « تعطیلات ژانویه و آثار آن در بازارداخلی» و «روند کاهشی قیمت» را از جمله عوامل کاهش بهای دلار در نخستین روز هفته عنوان کردند، اما روز شنبه برخلاف افت قیمتی دلار در بازار آزاد، نرخ رسمی این ارز در مرکز مبادلات افزایش یافت و به ۲۷۲۰ تومان رسید.
شنبه بازگشت
دلار هفته گذشته در روزهای دوشنبه، سه‌شنبه و چهارشنبه رو به کاهش گذاشت و پنج‌شنبه ثابت ماند تا شنبه ادامه روند کاهشی آن روزها باشد. دلار روز شنبه معاملات خود را با قیمت ۳۵۰۵ تومان آغاز کرد که کاهشی ۵ تومانی نسبت به بهای پنج‌شنبه گذشته داشت. دلار در ادامه روز به افت قیمتی ادامه داد و تا ساعت ۱۲ ظهر به ۳۵۰۰ تومان رسید. در نهایت حدود ساعت یک بعدازظهر بود که نرخ فروش اکثر بازیگران رسمی تا زیر ۳۵۰۰ تومان پایین آمد. قیمت دلار از تاریخ ۲۶ آذر بالای مرز ۳۵۰۰ تومان قرار داشت. دلار در ۲۵ آذر قیمت ۳۴۸۵ را برای خود رقم زده بود. درهرحال شنبه در ساعت ۳ بعدازظهر و در ادامه نزول قیمتی بهای دلار تا ۳۴۹۰ تومان پایین آمد، گرچه بیشتر معامله‌گران دلار را با قیمت ۳۴۹۵ تومان معامله می‌کردند. این به معنای کاهش ۱۵ تومانی دلار در نخستین روز هفته جدید است.
عوامل افت قیمت
در حالی که عوامل افت هفته گذشته بیشتر «عرضه ارز برخی از صرافی‌های بانک‌ها»، «برخی آثار تعطیلات ژانویه بر بازار داخلی» و «روند کاهشی قیمت» عنوان می‌شد، روز شنبه با ادامه تاثیر این عوامل، عامل « اعلام خبر توافق مقدماتی هسته‌ای ایران با آمریکا» هم به بازار افزوده شد.
خبرگزاری آسوشیتدپرس روز جمعه خبری را منتشر کرد که بازتاب آن در رسانه‌های داخلی و خارجی بر بازار شنبه اثرگذار بود. براساس خبر آسوشیتدپرس، ایران و آمریکا در دور آخر مذاکرات هسته‌ای به توافقی مبنی‌بر انتقال بخشی از اورانیوم غنی شده ایران به روسیه دست یافته‌اند. این خبر البته روز شنبه از سوی سخنگوی وزارت خارجه ایران تکذیب شد. مرضیه افخم روز گذشته گفت: «هنوز هیچ‌گونه توافقی در هیچ یک از موضوعات مورد مذاکره انجام نشده است»؛ اما به گفته برخی از فعالان بازار، خبر آسوشیتدپرس در بازار شنبه به‌عنوان عامل کاهشی عمل کرد.
ولی گروهی دیگر از فعالان بازار اعتقاد دارند عامل اصلی افت دلار همان تعطیلات ژانویه است. به گفته آنها تعطیلات ژانویه از دو جهت بازار داخلی را تحت‌تاثیر قرار داده است. در این ایام برخی بازارهای خارجی مانند بازار دبی نیمه تعطیل است و تقاضای شرکت‌های متقاضی ارز برای انجام معاملات پایین می‌آید.
از سوی دیگر این تعطیلات موجب افزایش سفرهای ورودی به کشور و تقویت سمت عرضه بازار می‌شود. در واقع در این دوره زمانی، درحالی‌که بخشی از تقاضای بازار به‌طور نسبی کم شده، سمت عرضه ارز بازار با افزایش روبه رو بوده و همین دو موضوع عامل اصلی افت دلار از دوشنبه هفته قبل بوده است.
گروه دیگری از بازیگران بازار نیز کاهش بهای دلار را ناشی از روند قیمتی این ارز در روزهای گذشته می‌دانند. افت ۶۰ تومانی دلار در هفته گذشته، باعث تردید برخی معامله‌گران در مورد روند آینده شده است. دلار از سومین روز هفته پیش تا روز گذشته ۸۰ تومان از ارزش خود را از دست داده و از ۳۵۷۵ تومان روز یکشنبه به ۳۴۹۵ تومان رسیده است. با این وجود، گروهی دیگر از فعالان اعتقاد دارند که با شروع کامل فعالیت برخی بازارهای جهانی از روز دوشنبه، سمت تقاضای دلار بالا خواهد رفت و این ارز با افزایش قیمتی مواجه خواهد شد. از آن سو برخی دیگر از فعالان کاهش قیمت دلار را ناشی از عرضه ارز برخی از صرافی‌های بانک‌ها ارزیابی می‌کنند، هرچند که مشاهدات میدانی بیانگر این است که در روزهای اخیر دامنه فعالیت برخی از صرافی‌های بانک‌ها و عرضه ارز توسط این گروه نسبت به روزهای ابتدایی زمستان کمتر شده است.
هماهنگی نرخ آتی با نرخ نقدی
دیروز در نزدیکی پاساژ افشار- مکانی که محل تجمع بازیگران غیررسمی بازار است- نرخ فروش آتی دلار با نرخ فروش نقدی این ارز یکسان شد. این اتفاق در حالی رخ داد که پس از پایان مذاکرات هسته‌ای و در ۴۰ روز گذشته، نرخ فروش نقدی دلار از نرخ فروش آتی این ارز کمتر بود.
برخی از تحلیلگران اعتقاد دارند که یکی از عوامل افزایش نرخ ارز در آذرماه فاصله گرفتن نرخ آتی از نرخ فروش نقدی بود. به گفته آنها فاصله گرفتن نرخ آتی از نرخ فروش نقدی تا حدودی به‌عنوان جهت‌دهنده سمت انتظارات بازار عمل کرد و بیشتر بودن آن انتظار افزایش بیشتر نرخ ارز در بازار را تقویت کرد. حتی در مقاطعی انجام معاملات صوری در این بازار به‌طور هیجانی نرخ فروش نقدی ارز را تحت‌تاثیر قرار داد، البته کاهش بهای ارز در این مرکز فعالیت، گاهی برای شکل دادن قیمت پایین در بازار است که می‌تواند به سودگیری برخی نوسان‌گیران بینجامد. روز شنبه در حالی‌که نرخ فروش نقدی دلار بین بازیگران غیررسمی ۳۴۸۰ تومان بود، نرخ آتی دلار با یک تومان اختلاف ۳۴۸۱ تومان بود.
حرکت معکوس مرکز مبادلات
اما چنان که اشاره شد، در حالی که نرخ دلار در بازار غیررسمی در روزهای اخیر در مسیر کاهشی قرار داشته، مرکز مبادلات ارزی روز شنبه نرخ رسمی دلار را بالا برد. بانک مرکزی روز گذشته نرخ رسمی دلار را ۲۷۲۰ تومان و ۲ ریال اعلام کرد که افزایشی ۲۸ ریالی نسبت به آخرین روز هفته قبل داشت.
حباب منفی سکه
بهای سکه هفته گذشته دو کانال قیمتی پایین آمد و از کانال ۹۹۰ هزارتومان وارد کانال ۹۷۰ هزار تومان شد. در ادامه این روند کاهشی بهای سکه روز شنبه با ۲ هزار تومان افت به ۹۷۷ هزار تومان رسید. عامل اصلی افت سکه، کاهش قیمت دلار در بازار داخلی بود. این در حالی است که اونس روز جمعه با افزایش قیمت رو به رو شده بود. قیمت سکه در روز شنبه نشان‌دهنده وجود حباب منفی در این کالا است. ارزش ذاتی سکه روز گذشته ۹۸۱ هزار تومان بود.
سه برداشت از افت ارزی
دنیای اقتصاد: شاخص بازار ارز ایران روز گذشته با قیمت ۳۵۳۵ تومان معامله شد تا بیشترین افت یک روزه از ۱۰ آذرماه رقم خورده باشد. فعالان بازار افت ۳۰ تومانی قیمت دلار در روز سه‌شنبه را ناشی از «عرضه ارز توسط صرافی‌های بانک‌ها»، «لحن مثبت باراک اوباما در آخرین اعلام موضع» و «کاهش اختلاف نرخ فروش آتی دلار با نرخ فروش نقدی این ارز بین بازیگران غیررسمی» عنوان می‌کنند؛ گرچه بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد که مهم‌ترین عامل عقبگرد دلار در بازار، «کاهش حجم معاملات» است.
نرخ رسمی به مرز ۲۷۱۴ تومان نزدیک شد
گروه بازار پول: دلار روز سه‌شنبه تغییر سطح داد تا با قیمت‌هایی پایین‌تر از ۳۵۵۰ تومان معامله شود، مهم‌تر اینکه افت ۳۰ تومانی چهارمین روز هفته بیشترین کاهش ثبت شده برای شاخص بازار ارز در طول یک ماه گذشته است. برخی از بازیگران بازار، افت ارزش دلار را ناشی از «عرضه ارز توسط برخی از صرافی‌های بانک‌ها»، «صحبت‌های باراک اوباما» و «کاهش اختلاف نرخ فروش آتی دلار با نرخ فروش نقدی این ارز بین بازیگران غیررسمی» عنوان کردند.
دومین روز کاهش
قیمت دلار در چهارمین روز آذرماه برای دومین روز متوالی کاهش پیدا کرد تا بهای این ارز با بیشترین کاهش یک ماه اخیر مواجه شود. روز سه‌شنبه دلار معاملات خود را با قیمت ۳۵۶۰ تومان آغاز کرد که افتی ۵ تومانی نسبت به روز دوشنبه داشت؛ اما این پایان کاهش بهای شاخص بازار ارز در این روز نبود و دلار تا ساعت ۱۲ ظهر به قیمت ۳۵۵۰ تومان رسید و بعد تا ساعت ۳ بهای ۳۵۳۵ تومان را ثبت کرد. با ثبت قیمت ۳۵۳۵ تومان کاهشی ۳۰ تومانی نسبت به روز دوشنبه رقم خورد که بیشترین افت از ۱۰ آذرماه بود. با کاهش قیمت دلار در بازار، سکه نیز با کاهش مواجه شد. بهای هر سکه بهار آزادی سه‌شنبه از کانال ۹۹۰ هزار تومان خارج و وارد کانال ۹۸۰ هزار تومان شد. در این روز هر سکه بهار آزادی با بهای ۹۸۵ هزار تومان معامله شد که کاهشی ۱۰ هزار تومانی نسبت به روز دوشنبه داشت. بهای جهانی اونس نیز دوشنبه با ۱۳ دلار افت مواجه شده بود.
عوامل افت دلار
گروهی از فعالان بازار ارز «عرضه ارز برخی از صرافی‌های بانک‌ها»، «صحبت‌های باراک اوباما» و «کاهش قیمت نرخ فروش دلار آتی بین بازیگران غیررسمی» را از عوامل اثرگذار بر کاهش قیمت دلار عنوان کردند. به گفته برخی از فعالان از ساعت میانی روز گذشته برخی از صرافی‌های بانک‌ها به فروش ارز پرداختند تا دلار در مسیر کاهشی قرار بگیرد.
گروهی از فعالان عامل اثرگذار بر روند قیمتی دو روز اخیر را صحبت‌های رئیس‌جمهور آمریکا و تغییر لحن نسبی این کشور نسبت به ایران عنوان کردند. به‌نظر می‌رسد انتشار گفته‌های باراک اوباما در روز دوشنبه که تغییر لحن نسبی را در بر داشت، اثر مثبتی بر بازار داشته است. در این بین بخش دیگری از فعالان هم سخنان رئیس کل بانک مرکزی مبنی بر تعدیل تقاضا در ماه ژانویه را به‌عنوان یک عامل کاهشی دیگر قلمداد کردند؛ اما گروهی دیگر از فعالان بازار کاهش اختلاف نرخ فروش آتی دلار با نرخ فروش نقدی این ارز را مهم‌ترین عامل افت شاخص بازار ارز دانستند. در روزهای ابتدایی زمستان و حتی در اکثر روزهای یک ماه گذشته، نرخ فروش آتی بازیگران غیررسمی اختلاف ۷ تا ۱۵ تومانی با نرخ فروش نقدی داشت، امری که نشان‌دهنده انتظار بازیگران غیررسمی برای افزایش بیشتر نرخ ارز بود، اما روز سه‌شنبه، اختلاف این دو نرخ به حدود ۲ تا ۳ تومان رسید. به‌نظر می‌رسد انتظار بازیگران برای ورود دلار به سطوح بالاتر تعدیل شده است. فعالان بازار کاهش اختلاف نرخ فروش آتی با نرخ فروش نقدی را ناشی از کاهش حجم معاملات بزرگ بازیگران غیررسمی بازار ارزیابی می‌کردند. در این بین، برخی کاهش حجم معاملات را به عوامل بیرونی و برخی دیگر این موضوع را به عوامل درونی نسبت می‌دهند. بعضی از بازیگران علت کاهش حضور و فعالیت معامله‌گران بزرگ را – که معمولا نرخ‌های فروش آتی و معاملات مدت دار بازار را تعیین می‌کنند – به ریسک‌های بیرونی بازار نسبت می‌دهند، در حالی که شمار دیگری از فعالان کاهش حضور معاملاتی آنها را ناشی از کاهش انتظار این افراد برای تداوم افزایش نرخ ارز می‌دانند؛ یعنی عوامل درونی عرضه و تقاضا و بالا رفتن ریسک معاملات موجب کاهش حضور فعال این گروه در بازار شده است.
جهت‌گیری بازار ارز
اما بررسی وضعیت بازار در روزهای اخیر نشانگر آن است که عرضه ارز صرافی بانک‌ها و صحبت‌های اوباما عامل اصلی افت قیمتی دلار نبوده بلکه حضور کمرنگ معامله‌گران بزرگ عامل اصلی ریزش قیمتی شاخص بازار ارز بوده است. در روزهای قبل نیز برخی ازصرافی‌های بانک‌ها اقدام به فروش ارز کرده بودند، اما قیمت‌های بازار با تغییرات چندانی مواجه نشده بود و دلار به نوسان در بالای سطح ۳۵۵۰ تومان ادامه داده بود. این در حالی است که حجم ارز فروخته شده برخی از صرافی‌های بانک‌ها در روز سه‌شنبه کمتر از روزهای قبل بود. از سوی دیگر با وجود دریافت سیگنال مثبت بازار از تغییر لحن صحبت‌های رئیس‌جمهور آمریکا، به‌نظر می‌رسد عامل اصلی افت بی‌سابقه دلار در ۳۰ روز گذشته را بیشتر باید در سمت عرضه و تقاضای بازار و عامل سوم «کاهش حجم معاملات» دنبال کرد.
با این حال در رابطه با این عامل سوم دو فرض مطرح می‌شود؛ اگر کاهش حضور معامله‌گران تحت‌تاثیر برخی عوامل بیرونی باشد، روند فعلی قیمتی دلار موقت خواهد بود و با بازگشت این بازیگران نرخ ارز بار دیگر تحت‌تاثیر معاملات آنها قرار خواهد گرفت؛ اما بر مبنای فرض دوم، کاهش حجم معاملات ناشی از کاهش انتظارات فعالان برای تداوم افزایش نرخ است. در واقع اگر کاهش نوسانات و بالاتر رفتن ریسک معاملات عامل اصلی افت حجم معاملات باشد، این نشانگر بازگشت ثبات به بازار و نوسان دلار در یک محدوده مشخص قیمتی خواهد بود.
افزایش مکرر نرخ رسمی
دیگر خبر مهم سه‌شنبه این بود که بانک مرکزی در چهارمین روز هفته برای اولین بار پس از روز شنبه، نرخ رسمی دلار را افزایش داد. این نهاد در این روز نرخ رسمی دلار را ۲۷۱۳ تومان و ۹ ریال اعلام کرد که افزایشی ۳۱ ریالی نسبت به روز دوشنبه نشان می‌داد. به این ترتیب افزایش نرخ رسمی دلار در هفته جاری حدود ۶۷ ریال بوده است. به‌نظر می‌رسد با کاهش نوسانات دلار از پنج‌شنبه هفته گذشته روند قیمت‌گذاری نرخ رسمی دلار با شیب تندتری دنبال شده است.
طرح شفافیت در بازار ارز
دنیای اقتصاد: سازوکار اطلاع‌رسانی درباره قیمت‌گذاری در بازار ارز کشور چندی است به یکی از چالش‌های اصلی سیاست‌گذاری‌های ارزی تبدیل شده است. در حالی که نظام تعیین و اعلام قیمت در کشورهای توسعه‌یافته از شفافیت برخوردار است، متغیرهای چنین نظامی در ایران از اصالت و هویت مشخص بهره‌مند نیستند. «دنیای اقتصاد» در تحلیلی به این راهکار رسیده که سیاست‌گذار باید با به رسمیت شناختن بازار آزاد، پیامدهای رفتارهای سفته بازانه و صوری را به حداقل برساند. شکل گرفتن بازار متشکل ارزی می‌تواند بزرگ‌ترین یاریگر ایجاد شفافیت باشد.
گروه بازار پول: بررسی‌ها حاکی از آن است که پس از پایان مذاکرات هسته‌ای نقش بازیگران غیررسمی در بازار ارز پررنگ‌تر از قبل شد و در برخی از برهه‌های زمانی، تحت‌تاثیر فعالیت این گروه قیمت دلار با نوسانات زیادی مواجه شد. «اعلام برخی نرخ‌های آتی و بالاتر از قیمت جاری بازار»، در کنار «انجام معاملات معدود در ساعات پایانی روز و پس از تعطیلی مراکز رسمی فروش» از جمله راه‌هایی بود که این بازیگران برای جهت دهی به بازار ارز انجام می‌دادند. این روند در حالی است که نبود یک نهاد متشکل و با هویت، برای کنترل بازار ارز، میدان را برای نمایش بازیگران غیررسمی بازگذاشته است. تشکیل یک مرکز جامع برای خرید و فروش ارز و اعلام نرخ توسط یک پایگاه اطلاع‌رسانی رسمی دو راهکار اساسی برای سامان بخشی به بازار ارز و کاهش دامنه تاثیرگذاری فعالان غیررسمی بازار است. در واقع وجود نهاد متشکل رسمی که در آن نرخ ارز به صورت شفاف از طرف عرضه کنندگان و متقاضیان ارز تعیین شود، دامنه تاثیرگذاری و تعیین نرخ از سوی نوسان‌گیران ارزی را کاهش خواهد داد.
لزوم توجه دوباره به بازار آزاد
یکی از اهداف مهم دولت یازدهم در آغاز فعالیتش بازگرداندن آرامش به بازار ارز و کاهش دامنه نوسانات قیمتی دلار بود. پس از گذشت حدودا ۳ ماه از شروع کار این دولت، این هدف تا حدودی محقق شد و از پاییز سال گذشته، قیمت دلار در دامنه‌های قیمتی مشخص قرار گرفت و فضای بازار دلار آرام شد، این روند در ماه‌های گذشته نیز تداوم داشت به نحوی که حدود ۴ ماه پیش رئیس‌دفتر رئیس‌جمهور، از به رسمیت شناختن معاملات با نرخ ارز آزاد خبر داد. موضعی که نشان دهنده تغییر سیاست و نگاه دولت به بازار آزاد ارزی بود که زمانی از آن به عنوان «بازار سیاه» یاد می‌شد. محمد نهاوندیان در مرداد سال جاری عنوان کرد: «خرید و فروش با نرخ آزاد ارز غیر‌قانونی نیست و معاملات با نرخ ارز آزاد معتبر است.» این سخنان در حالی منتشر شد که وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود تاکید کرد که «سیاست معتبر بودن نرخ آزاد ارز یک سیاست موقت است و سیاست اصلی دولت حرکت آرام و تدریجی به سمت تک نرخی شدن نرخ ارز است». تقریبا در همین زمان بود که رئیس‌کل بانک مرکزی اجرای سیاست یکسان‌سازی را منوط به فراهم شدن پیش نیازهای لازم دانست و برخی از مسوولان این نهاد عنوان کردند که مهم ترین پیش‌نیاز لازم مربوط به« نتایج مذاکرات هسته‌ای و گشایش‌های احتمالی پس از آن» است. به بیان دیگر، روزهای آرام و کم نوسان خوش بینی به آینده سیاست‌های ارزی را افزایش داده بود، روندی که در روزهای بعد تغییر کرد. پس از تمدید مذاکرات در تاریخ سوم آذرماه و افزایش قیمت دلار، فاصله بین نرخ رسمی و غیررسمی افزایش قابل توجهی داشته که این امر اجرای سیاست یکسان‌سازی را با چالش مواجه خواهد کرد. پس از پایان مذاکرات بهای دلار طی یک ماه بیش از ۹درصد رشد کرد و از ۳۲۵۰ تومان به ۳۵۵۰ تومان رسید. با این رشد فاصله نرخ رسمی و غیررسمی نیز تا بیش از ۸۰۰ تومان بالا رفت. این فاصله در حالی شکل گرفت که تا پیش از تمدید مذاکرات فاصله دو نرخ نزدیک به ۵۰۰ تومان بود. در کنار عواملی مانند کاهش قیمت نفت، ریزش شاخص بازار سهام و عدم تحقق خوش‌بینی برخی فعالان اقتصادی نسبت به نتایج مذاکرات هسته‌ای، یکی دیگر از عوامل اصلی افزایش قیمت دلار و بالارفتن دامنه نوسانات، تحرکات بازیگران غیررسمی و نوسان‌گیری آنها از برخی اخبار روانی بوده است. تحرکات فعالان رسمی در حالی است که فعالیت نهاد سیاست‌گذار در زمین بازی بسیار کمرنگ بوده است. بنابراین به نظر می‌رسد شرط لازم برای تحقق سیاست‌های ارزی آتی، این موضوع است که نهادهای ذی‌صلاح، با ایجاد یک تشکل با هویت رسمی و مشخص، عنان بازار ارز را در کف گیرند و حضور فعالان غیررسمی را محدود سازند.
حرکت به‌سوی بازار متشکل ارزی
در حال حاضر نحوه اطلاع‌رسانی در خصوص قیمت‌گذاری در بازار آزاد پس از برهم خوردن نظام یکسان ارزی به یکی از چالش‌های اصلی سیاست‌های ارزی تبدیل شده است.در حال حاضر قیمت‌گذاری در بازار ارز ایران بر اساس دو متغیر نرخ حواله درهم، قیمت فروش ارز در یک مرکز تجاری حوالی خیابان منوچهری و نرخ‌های آتی رد و بدل شده میان بازیگران بازار است. هر سه متغیر از اصالت و هویت مشخصی برخوردار نیستند و درجه تاثیر‌پذیری آن از نوسان‌گیران بالا است. «دنیای اقتصاد» با توجه به اینکه رفتارهای معاملاتی در بازار آزاد بیش از آنکه تحت عوامل واقعی باشد وابسته به رفتارهای سفته‌بازانه و صوری است به سیاست‌گذاران پیشنهاد می‌دهد مادامی که نظام یکسان ارزی احیا نشده است با به رسمیت شناختن بازار آزاد تلاش کنند به ساماندهی و شفاف‌سازی نظام قیمتی در این بازار بپردازند. از جمله مکانیزم‌هایی که می‌تواند به این شفافیت کمک کند حرکت به سوی بازار متشکل ارزی است. در این بازار بازیگران رسمی مانند صرافان شناسنامه‌دار و معتبر دست بالا را داشته باشند و زمینه ملاقات عرضه و تقاضا از این مسیر فراهم شود. قیمت ارز نیز می‌تواند بسته به میزان عرضه و تقاضای واقعی کشف شود. نرخ کشف شده از سوی سیاست‌گذار به رسمیت شناخته شود و اجازه داده شود نظام بانکی نیز با این نرخ به انجام معامله بپردازد. مشاهدات میدانی «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد که پس از پایان مذاکرات برخی از نوسان‌گیران و بازیگران غیررسمی در ساعات پایانی بازار که اکثر مراکز رسمی فروش تعطیل هستند، با انجام معاملات محدود و جوسازی قیمتی زمینه افزایش نرخ در روز بعد را فراهم کردند. نرخ معامله این بازیگران نیز روی اکثر سایت‌های اعلام نرخ ثبت و به‌عنوان جهت‌دهنده قیمت بازار عمل می‌کند. جالب این است که بعضی از این معاملات تا پاسی از شب ادامه دارد و جالب‌تر اینکه قیمت این معامله از طریق سایت‌ها یا برخی نرم‌افزارهای اعلام نرخ اطلاع‌رسانی می‌شود. افرادی که این معاملات را انجام می‌دهند، متقاضی واقعی ارز نیستند و تنها سعی دارند از تغییرات به‌وجود آمده در نرخ ارز کسب سود کنند.
مکانیزم‌های ساختاربخشی به بازار ارز
یکی از فعالیت‌هایی که نرخ دلار را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، انجام معاملات آتی بین بازیگران غیررسمی بازار است. این گروه با اعلام برخی نرخ‌های آینده و بالاتر از نرخ روز زمینه روانی افزایش قیمت را فراهم می‌کنند. بازیگران غیررسمی اعتقاد دارند این نوع معاملات در همه جای دنیا صورت می‌پذیرد. با این حال بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان‌دهنده این است که بعضا معاملات آتی این گروه با هدف سیگنال دادن و تحت‌تاثیر قرار دادن معاملات نقدی و جاری بازار است. در روزهای اخیر مشاهده شده که قیمت‌های مدت‌دار و آتی ارائه شده این گروه فاصله معناداری با قیمت‌های جاری دارد و به نظر می‌رسد این رفتار در راستای علامت‌دهی به قیمت‌ها صورت می‌پذیرد. مشکل مهم‌تر این است که برخی از این معاملات به صورت صوری انجام می‌گیرد و در واقع بدون انجام معامله واقعی نرخ دلار تحت‌تاثیر هدف‌گیری موردنظر نوسان‌گیران تغییر می‌کند.
«دنیای اقتصاد» در این خصوص پیشنهاد می‌دهد به منظور شفاف‌سازی معاملات و کاهش تاثیر بازیگران غیررسمی، مرکزی جامع تشکیل شود که در آن تبادلات ارزی و نظام قیمت‌گذاری بر اساس عرضه و تقاضای واقعی بازار تعیین شود. تشکیل این مرکز فرصتی ایجاد خواهد کرد که به جای معامله گران خرد، بازیگران و متقاضیان واقعی ارز وارد بازار شوند و به جای اینکه قیمت از طریق بازیگران خرد نامشخص و معاملات نامعین دچار تغییر شود، از طریق مکانیزم عرضه و تقاضای واقعی نرخ ارز تعیین شود. در حقیقت تشکیل این مرکز از یکسو می‌تواند به تصحیح روند موجود و شفاف‌سازی ساز و کار تعیین نرخ منجر شود و از سوی دیگر نقش معاملات محدود و بازیگران خرد بازار را به حداقل برساند